یکی از چالشهایی که دولت و علیالخصوص، سازمان امور مالیاتی در سالهای اخیر با آن مواجه بوده است، فرار مالیاتی برخی از مودیان بوده که موجب کاهش قابل توجه درآمدهای مالیاتی دولت و تحمیل فشار مضاعف بر سایر مودیان مالیاتی شده است.
برای رفع این مشکل، دولت اقدامات مهمی را اتخاذ کرده است که یکی از مهمترین آنها، تاسیس و راهاندازی سامانه مودیان مالیاتی بوده که در قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان، مورد تصریح قانونگذار قرار گرفته است. بر اساس این قانون، برخی از مودیان مالیاتی، ملزم به ثبتنام در این سامانه و انجام تکالیف قانونی مربوط به آن، از قبیل ارسال صورتحساب الکترونیکی بوده و در صورت عدم انجام این تکالیف، با ضمانت اجراهای مقرر در قانون مواجه خواهند شد.
به علت مشکلات موجود از جمله نبود زیرساخت مناسب، اجرای قانون سامانه مودیان مالیاتی تا سال 1401 به تاخیر افتاد. اما از شهریور 1401 تا ابتدای دی ماه 1402 طبق جدول اعلامی، تمامی مودیان موظف به ثبتنام در سامانه مودیان مالیاتی شدهاند. در این مقاله به معرفی سامانه مودیان مالیاتی، نحوه ثبت نام در این سامانه و بایدها و نبایدهای آن میپردازیم.
سامانه مودیان مالیاتی؛ یک سامانه آنلاین با آدرس (tp.tax.gov.ir) است که توسط سازمان امور مالیاتی بهمنظور ثبت مشمولان مالیاتی، ارسال اظهارنامه مالیاتی و اطلاعات مربوط به مالیات برای سازمان مالیاتی و همچنین دریافت اطلاعات و مستندات از طرف سازمان مالیاتی ایجاد شده است.
در واقع این سامانه در جمعآوری مالیاتها و بدهیهای مالیاتی از طریق اینترنت، به دولت کمک میکند تا از فرآیند سادهتر و ایمنتری برخوردار شوند. همچنین این سامانه آنلاین به کاربران امکان میدهد تا از طریق اینترنت مالیات خود را پرداخت کنند. هدف از ایجاد این سامانه، سهولت و ایمنی در پرداخت مالیات است.
براساس متن بند ج ماده 1 قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان:
«کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیر صنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصلهای 4 و 5 باب سوم قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 12/03/1366 با اصلاحات و الحاقات بعدی آن، مشمول این قانون هستند. در این قانون هرگاه از واژه مودی استفاده میشود، مراد اشخاص مشمول است؛ مگر خلاف آن تصریح شده باشد»
بنابراین کلیه صاحبان مشاغل صنفی و غیرصنفی و اشخاص حقوقی ملزم به ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی هستند؛ برای مثال:
• شرکتهای تجاری، شرکتهای سهامی خاص و سهامی عام، شرکتهای مسئولیت محدود و سایر شرکتهای حقوقی
• موسسات خیریه، بنیادها و سایر موسسات غیرانتفاعی
• اشخاص حقیقی که به عنوان مجری فعالیتهای تجاری عمل میکنند؛ از جمله اشخاصی که مشاغل خود را به عنوان مشاغل خودکار، فروشگاه آنلاین، مشاغل خانگی و غیره اداره میکنند.
• افراد حقیقی و حقوقی که درآمدی دریافت میکنند که باید مالیات پرداخت شود؛ از جمله درآمدهایی که از اجاره واحدهای مسکونی، درآمدهای حقوق و دستمزد، درآمدهایی که از فروش کالاها و خدمات کسب میکنند و غیره.
• فعالان اقتصادی که در مناطق ویژه اقتصادی مستقر هستند و حجم معاملات سالانه آنها از مبلغ پیشنهادی هیات وزیران بیشتر باشد.
لطفا توجه داشته باشید که لیست بالا تنها یک فهرست کلی است و ممکن است در مواردی خاص، افراد دیگری نیز موظف به ثبتنام در سامانه مودیان مالی باشند.
به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و با تصویب هیئت وزیران و تبصره ماده 2 قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی حقوقی ، مودیانی که کالا و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده ارائه میکنند و همچنین مودیانی که به علت ماهیت کسبوکار آنها، امکان عضویت در سامانه و صدور صورتحساب الکترونیکی را ندارند، از ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی معاف هستند؛ از جمله:
• اشخاص حقیقی موضوع ماده (81) قانون مالیاتهای مستقیم مانند فعالیتهای کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی، زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغانداری، احیای مراتع و جنگلها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات.
• اشخاص حقیقی موضوع ماده (142) قانون مالیاتهای مستقیم مانند کارگاههای فرش دستباف، صنایع دستی و شرکتهای تعاونی و اتحادیههای تولیدی مربوطه.
مشمولین قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان ، اگر نسبت به ثبت نام در سامانه مودیان اقدام نکنند، جریمه عدم ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی ، مشمول جریمهای به میزان 10 درصد فروش انجام شده از این طریق و یا 20 میلیون ریال (هر کدام که بیشتر باشد) میشوند. همچنین از کلیه معافیتها، نرخ صفر و مشوقهای مالیاتی قانون مالیاتهای مستقیم محروم خواهند شد.